Język angielski jest wykorzystywany do komunikacji od około 700 roku naszej ery. Lata jego funkcjonowania pozwoliły wyodrębnić 3 kluczowe etapy występowania: język staroangielski, język średnioangielski i nowoangielski. Jak i kiedy rozwijał się każdy z nich? Jak wpłynęły na współczesny język angielski?
Język staroangielski
Język staroangielski rozwijał się w czasach, kiedy germańskie plemiona dotarły na teren Wielkiej Brytanii (wówczas Brytanii) i rozpoczęły etap wypierania stamtąd lokalnych plemion, w tym tych celtyckich, które wówczas emigrowały do Europy Kontynentalnej (na terytorium dzisiejszej Bretanii we Francji). Plemiona germańskie posługiwały się językami:
- staronordyjskim,
- frankońskim,
- fryzyjskim,
- saksońskim,
- angielskim (we wczesnym stadium rozwoju).
Do ewolucji języka staroangielskiego bezpośrednio przyczyniły się zatem pływy emigracyjne plemion germańskich w kierunku Wysp Brytyjskich. To właśnie w tym okresie Anglowie skonstruowali też takie terminy jak sama Anglia i angielski.
Dialekty germańskie kształtowały język angielski od około 700 roku aż do 1100. Wpłynął na niego także język staronordycki, którym posługiwali się najeżdżający wyspy Wikingowie. Wszystko to sprawiło, że język staroangielski jest uznawany za: formalny, bogaty w system deklinacji i koniugacji oraz w dużą ilość zapożyczeń z łaciny i staronordyckiego.
Język średnioangielski
Po zwycięstwie Wilhelma Zdobywcy w bitwie pod Hastings w 1066 roku język angielski przeszedł znaczące zmiany. Normandzki, używany przez nowych rządzących, wprowadził do angielskiego wiele zapożyczeń i zmienił jego strukturę — co było widoczne zwłaszcza w słownictwie i składni. Średni angielski stał się mieszanką języków łacińskich, takich jak francuski normański, i germańskich, jak staro-skandynawski.
W tym okresie wiele słów miało dwa odpowiedniki: saksoński używany przez ludność i normański używany przez szlachtę (np. pig vs pork). Francuski był językiem arystokracji i administracji, ale wkrótce i się to się zmieniło. Wojna stuletnia (1337-1453) doprowadziła do tego, że pojawiło się zapotrzebowanie na wyraźne oddzielenie Anglii od Francji i stworzenie angielskiej tożsamości.
W 1362 roku angielski został uznany za język urzędowy sądów przez parlament, a kolejne pokolenia zaczęły używać go w oficjalnych dokumentach — przestał więc być tylko językiem ludu. Wojna stuletnia i zmiany społeczne przyczyniły się do wyodrębnienia angielskiego jako języka narodowego i niewątpliwie jest to najważniejszy etap w rozwoju języka średnioangielskiego.
Język nowoangielski (1500-1800)
Współczesny język angielski zaczął się rozwijać w XVI wieku w dwóch okresach – wczesnym nowożytnym (1500-1750) i późnym nowożytnym (XIX i XX wiek).
Wczesny nowożytny angielski wyraźnie wskazuje na wzrost znaczenia samogłosek. Pozwala też zrozumieć poezję Szekspira. Z czasem do języka zaczęły napływać słowa z różnych krajów, w tym m.in. z Grecji, Hiszpanii, Włoch — w okresie renesansu to one stanowiły centrum Europy. Zapożyczenia zaczęły pochodzić też z innych części świata, w tym z Bliskiego Wschodu (np. arabskie alembic, cotton).
W XVIII i XIX wieku późnomodernistyczny angielski wzbogacił się o słownictwo techniczne i naukowe z łaciny, np. „album” i „status”. Mimo prób oczyszczenia języka z zapożyczeń zyskał on na znaczeniu, stając się językiem międzynarodowego biznesu pod koniec XVIII wieku.
Ekspansja języka była napędzana kolonizacją. W Irlandii, Ameryce Północnej, RPA i Australii angielski zastąpił lokalne języki i dialekty. W USA brytyjski angielski przekształcił się w amerykański angielski z unikalną wymową i leksykonem.
Współczesny język angielski
W 1940 roku Winston Churchill promował Basic English, aby uprościć naukę języka (miał on składać się z 580 słów). Obecnie współczesny angielski liczy niemal milion słów i jest najczęściej używanym językiem na świecie — dominuje w biznesie, nauce i kulturze. Dzisiaj rozwija się współczesny angielski w dwóch formach: General English i Business English. Pierwszy służy do porozumiewania się w codziennych sytuacjach. Drugi z kolei świetnie się sprawdza w środowisku korporacyjnym, w biznesie czy w edukacji.
Podsumowanie
Język angielski funkcjonuje od 700 roku naszej ery. Przez ten czas ewoluował i wpływały na niego różne plemiona oraz kraje. Każdy z etapów jego kształtowania odznaczył się w tym, jak dzisiaj wygląda słownictwo czy gramatyka angielska. Trzeba też pamiętać, że język zmienia się również obecnie. Jest jak żywy organizm, który wciąż ewoluuje.